Zapalenie dziąseł powstaje najczęściej w wyniku nieprawidłowej higieny jamy ustnej. W początkowej fazie jest odwracalne, jednak brak leczenia prowadzi do pogłębienia stanu zapalnego, czego skutkiem jest zapalenie przyzębia i ryzyko utraty zębów. Co zwiększa ryzyko stanu zapalnego dziąseł? Jak leczyć zapalenie dziąseł?
Spis treści:
- Zapalenie dziąseł – czym jest?
- Zapalenie dziąseł – przyczyny
- Zapalenie dziąseł – objawy
- Ropne zapalenie dziąseł – jak rozpoznać?
- Zapalenie dziąseł u dziecka
- Zapalenie dziąseł – jak leczyć?
- Zapalenie dziąseł – leki
Zapalenie dziąseł – czym jest?
To stan zapalny tkanki wchodzącej w skład przyzębia. Zapewnia ono stabilność i nieruchomość zębów. 1 Zapalenie dziąseł jest pierwszym etapem w rozwoju choroby przyzębia, co prowadzi do stopniowej degradacji włókien ozębnej i kości wyrostka zębodołowego.1Pojawić się może również zjawisko recesji – cofania się dziąseł. Dlatego też w dłuższej perspektywie zapalenie przyzębia prowadzi do wypadania zębów. Zapalenie dziąseł może mieć dwie postacie1
- związane z płytką nazębną,
- niezwiązane z płytką nazębną – wówczas istnieje podejrzenie choroby ogólnoustrojowej, np. cukrzycy lub miażdżycy.
W początkowych etapach zapalenie dziąseł jest odwracalne. Wystarczy wprowadzić odpowiednią higienę jamy ustnej – myć zęby 2 razy dziennie, stosować odpowiednie płyny do płukania jamy ustnej i nitkować zęby po każdym posiłku.
Zapalenie dziąseł – przyczyny
Główną przyczyną jest gromadzenie się bakterii w postaci płytki nazębnej. Do sytuacji tej dochodzi w wyniku zaniedbania higieny jamy ustnej. Jest ona idealnym środowiskiem do bytowania różnych patogenów, gdyż zawiera duże ilości składników odżywczych, ma wysoką ciepłotę i odpowiednią wilgoć. 2 Ponadto jeśli nie myjemy regularnie zębów, to również resztki pokarmu są zarówno dodatkowym źródłem dostawy bakterii, jak i pokarmu dla nich. W wyniku rozkładania tych resztek pozyskują dla siebie pożywienie. Inne czynniki, nasilające ryzyko stanu zapalnego dziąseł1:
- niewłaściwie wykonane uzupełnienia protetyczne lub wady zgryzu – prowadzi to do obcierania dziąseł;
- błędna reakcja odpornościowa organizmu – tu szczególne znaczenie ma rola neutrofili, które zwalczając bakterie, uszkadzają również zdrową tkankę jamy ustnej;
- ogólna niska odporność i podatność na różne infekcje oraz stany zapalne;
- zaburzenia hormonalne;
- genetyczna podatność na choroby jamy ustnej;
- niedobory substancji odżywczych;
- przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza z grupy zapobiegających padaczce i zakrzepicy;
- dieta bogata w cukry i żywność przetworzoną – składniki te są szczególnie dobrą pożywką dla rozwoju bakterii, dodatkowo cukier osłabia szkliwo.
Bardzo szkodliwy wpływ na kondycję jamy ustnej, w tym również skłonność do zapalenia dziąseł, ma palenie papierosów3. Dym tytoniowy składa się z tysięcy różnych substancji smolistych i związków chemicznych. Za każdym razem, gdy mają one kontakt z jamą ustną, drażnią jej śluzówkę, prowadząc do wysuszenia i podrażnienia. Dodatkowo papierosy sprzyjają gromadzeniu się bakterii i wpływają na osłabienie (poprzez demineralizację) zębów.
Zapalenie dziąseł – objawy
Bolące dziąsło, w dodatku zaczerwienione i opuchnięte, jest pierwszym symptomem rozwiniętego stanu zapalnego. Towarzyszy temu zwykle krwawienie dziąseł podczas:
- szczotkowania,
- jedzenia twardych produktów.
Charakterystyczna jest również nadwrażliwość na ciepłe i zimne substancje. Obrzęk dziąseł wiąże się również z nieprzyjemny zapachem z ust, tzw. fetor ex ore. W wyniku stanu zapalnego może dojść do recesji, czyli cofania się dziąseł. Prowadzi to do stopniowego odsłaniania szyjek zębowych, co z kolei powoduje większą nadwrażliwość zębów, a w miarę rozwoju – ruchomość, ostatecznie – wypadanie. Nieleczenie stanu zapalnego dziąseł jest prostą drogą do pojawienia się paradontozy. 1
Ropne zapalenie dziąseł – jak rozpoznać?
Zapalenie dziąseł może mieć również postać ropną. Wówczas pojawiają się:
- owrzodzenia o charakterze ropnym (krosta wypełniona cieczą),
- ból i obrzęk dziąseł.
Dolegliwości te sprawiają duże trudności w czasie mówienia czy spożywania posiłków. Ropne zapalenie dziąseł ma wyjątkowo uporczywą tendencję do nawracania. Mówi się nawet o przewlekłym charakterze choroby, która ma swoje okresy remisji i wzmożonego nasilenia. 4
Zapalenie dziąseł u dziecka
U dzieci i młodzieży zapalenie dziąseł i inne schorzenia jamy ustnej, są jednymi z najczęstszych dolegliwości. Szczególnie powszechne jest zapalenie dziąseł spowodowane odkładaniem się płytki nazębnej.5 Kondycja jamy ustnej u dzieci zależy więc przede wszystkim od jej higieny – regularnego mycia zębów. Zdarza się również, że zapalenie dziąseł powstaje w przebiegu innych chorób, takich jak: białaczka, zapalenie jelit czy astma oskrzelowa.
Zapalenie dziąseł – jak leczyć?
Ze względu na rolę, jaką odgrywa higiena jamy ustnej przy zapaleniu dziąseł, leczenie należy zacząć właśnie od niej. Aby jakiekolwiek działania stomatologiczne przyniosły rezultat, trzeba dbać o czystość zębów i jamy ustnej przede wszystkim w domu. Podstawą jest regularne szczotkowanie zębów, korzystanie z płynów i nici dentystycznych. Przy małym stanie zapalnym takie działania powinny wystarczyć. Jeśli występuje duże nagromadzenie płytki nazębnej i nieco bardziej zaawansowany stan zapalny, to zaleca się profesjonalną higienizację u stomatologa6. Usuwa on nadmiar płytki nazębnej, także pod dziąsłami. W niektórych sytuacjach konieczna może być interwencja chirurgiczna lub stosowanie odpowiednich antybiotyków.
Zapalenie dziąseł – leki
W leczeniu zapalenia dziąseł warto skorzystać również z leków dostępnych bez recepty i działających miejscowo, takich jak np. Sachol. Preparaty stosowane miejscowo wspomagają proces łagodzenia stanu zapalnego, a zainfekowane miejsce dodatkowo jest objęte odpowiednim stężeniem leczniczym substancji. 7 Żel Sachol zawiera substancje o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym – salicylan choliny oraz chlorek cetalkoniowy. Koi podrażnione dziąsła i wspomaga łagodzenie stanu zapalnego. Posiada również składniki działające antyseptycznie i odkażająco. Sachol regeneruje błonę śluzową, zmniejsza ból i łagodzi obrzęk dziąseł. Wspiera w pierwszych objawach zapalenia dziąseł i chorób przyzębia. Żel stomatologiczny Sachol to lek, dlatego pamiętaj, aby przed użyciem zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania bądź skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.
Bibliografia:
- Kłosińska, A., Nowacka, M., Kopeć, G. “Choroby przyzębia a ryzyko chorób sercowo-naczyniowych – przegląd badań epidemiologicznych”, Kardiologia Polska, 2010, 68
- Abranches, J., Zeng, L. i inni. “Biology of Oral Streptococci”, Microbiology Spectrum, 2018,6.
- Barylski, M., Brocka, E. i inni. “Ocena stanu przyzębia u chorych na zespół metaboliczny”, Polski Merkuriusz Lekarski, XXVI, 2009.
- Mazurek-Mochol, M., Trąbska-Świstelnicka, M., Banach, J. “Przewlekłe wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – przegląd piśmiennictwa”, Dental and Medical Problem, 2006, 43, 4.
- Składnik-Jankowska, J., Kaczmarek, U. “Stan przyzębia u dzieci i młodzieży z województwa dolnośląskiego”, Dental and Medical Problem, 2013, 50, 2.
- Sender-Janeczek, M., Ziętek, M. “Miejscowe zastosowanie antyseptyków i antybiotyków w leczeniu przewlekłego zapalenia przyzębia – przegląd piśmiennictwa”, Dental and Medical Problem, 2007, 44., 3.
- Sachol Żel stomatologiczny Charakterystyka Produktu Leczniczego, dostęp: 26.09.2021
