Na początku niepozorne, ale nieleczone mogą prowadzić do dyskomfortu i komplikacji zdrowotnych. Choroby dziąseł i przyzębia występują u prawie 94% osób w wieku między 35. a 45. rokiem życia. [1] Jak rozpoznać te dolegliwości? Dowiedz się wszystkiego o objawach i leczeniu tych chorób. Poznaj przyczyny zapalenia dziąseł i metody profilaktyki.
Czym są choroby przyzębia?
Choroby przyzębia to schorzenia obejmujące tkanki, które otaczają i utrzymują zęby w jamie ustnej. Do tych tkanek należą dziąsło, ozębna, kość wyrostka zębodołowego oraz cement korzeniowy. Rozwój chorób przyzębia determinuje najczęściej obecność bakterii w płytce nazębnej, która gromadzi się na powierzchni. Choroby przyzębia mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym do utraty zębów. [1]
Najczęściej diagnozowane choroby przyzębia
Wśród najczęściej diagnozowanych chorób przyzębia należą zapalenie dziąseł i zapalenie przyzębia. Nieleczone zapalenie dziąseł może przekształcić się w zapalenie przyzębia, czyli paradontozę.
Choroby dziąseł
Choroby dziąseł dzielą się na dwie główne grupy, uwzględniające czynniki etiologiczne.
- Choroby związane z płytką nazębną – wywołane przez gromadzące się w niej aktywne bakterie.
- Choroby spowodowane wirusami, bakteriami lub grzybami, genetyką, zmianami urazowymi oraz chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak toczeń rumieniowaty, liszaj płaski czy pęcherzyca.
Choroby przyzębia
Choroby przyzębia klasyfikuje się w pięciu grupach:
- przewlekłe zapalenia przyzębia zlokalizowane i uogólnione,
- agresywne zapalenia przyzębia zlokalizowane i uogólnione,
- ostre stany przyzębia (martwiczo-wrzodziejące zapalenie dziąseł, martwiczo-wrzodziejące zapalenie przyzębia),
- zapalenia przyzębia związane z chorobami ogólnoustrojowymi i urazami,
- wrodzone zapalenia przyzębia, wynikające z genetycznych predyspozycji. [3]
Przyczyny chorób przyzębia
Przyczyny chorób przyzębia są złożone. Główną przyczyną jest obecność bakterii, wskutek niewystarczającej higieny. Ich rozwój może być także związany z mechanizmami obronnymi organizmu, działającymi wskutek toczącej się w organizmie infekcji bakteryjnej. Na wystąpienie chorób przyzębia mają wpływ czynniki ryzyka, które dzielą się na dwie grupy:
- czynniki niezależne, takie jak wiek, płeć, status społeczny, a także genetyka;
- czynniki właściwe, wśród których znajdują się mikroflora, palenie tytoniu, stres, cukrzyca, osteoporoza, choroby ogólnoustrojowe. [1]
Objawy zapalenia dziąseł
Zapalenie dziąseł jest najczęściej odwracalne, gdy zostanie przywrócona właściwa higiena jamy ustnej. Wśród nich znajdują się:
- zaczerwienienie,
- obrzęk,
- krwawienie podczas szczotkowania zębów. [1]
Stan zapalny przyzębia – objawy
Objawy zapalenia przyzębia zależą od stopnia zaawansowania stanu zapalnego i mogą obejmować:
- nieświeży oddech,
- krwawienie dziąseł,
- nadwrażliwość zębów,
- zaczerwienienie i obrzęk dziąseł,
- cofanie się dziąseł i odsłanianie szyjek zębowych,
- ruchomość zębów i przemieszczanie się zębów. [2]
Diagnoza i leczenie chorób przyzębia
Schorzenia w obrębie przyzębia mogą okazać się problemem zdrowotnym, prowadzącym do poważnych konsekwencji, takich jak utrata zębów i pogorszenie ogólnego stanu zdrowia jamy ustnej. Diagnoza i leczenie tych schorzeń są niezbędne dla utrzymania zdrowych zębów i dziąseł na długi czas.
Diagnoza chorób dziąseł i przyzębia
Diagnoza chorób dziąseł i przyzębia zwykle polega na dokładnym wywiadzie medycznym. Następnie lekarz przeprowadza badanie jamy ustnej, podczas którego ocenia stan dziąseł, ich konsystencję, obecność kamienia nazębnego i inne nieprawidłowości. Specjalista może także zlecić dodatkowe badania, takie jak zdjęcia rentgenowskie, aby ocenić stan kości i innych struktur. [3]
Leczenie zapalenia przyzębia
Najważniejszym elementem leczenia chorób jamy ustnej jest odpowiednia higiena. Pacjenci powinni być świadomi, że skuteczne leczenie wymaga ich aktywnego udziału w codziennej pielęgnacji zębów i dziąseł. Regularne szczotkowanie, nitkowanie zębów i płukanie to niezbędne czynności dla utrzymania zdrowych dziąseł. Kolejnym krokiem jest usuwanie kamienia nazębnego i złogów. Lekarz może wykorzystać różne techniki, w tym kiretę i skaler, aby usunąć nagromadzone zanieczyszczenia z powierzchni zębów i dziąseł. [3]
Leczenie farmakologiczne
W niektórych przypadkach leczenie farmakologiczne (np. antybiotyki) może być stosowane jako uzupełnienie leczenia mechanicznego. Jest to terapia wspomagająca, wymagająca dokładnego określenia rodzaju bakterii za pomocą badań mikrobiologicznych i dostosowania odpowiedniego antybiotyku. [3]
Zapobieganie chorobom dziąseł i przyzębia
Zachowanie jamy ustnej jest niezbędne dla ogólnego dobrego samopoczucia. To także najprostszy sposób na uniknięcie problemów z zębami i dziąsłami. Aby utrzymać zdrowe zęby i dziąsła, regularnie dbaj o higienę zębów i dziąseł zarówno w domu, jak i w gabinecie stomatologicznym. Poniżej znajdziesz wskazówki dotyczące profilaktyki domowej i specjalistycznej, które pomogą Ci utrzymać zdrową jamę ustną:
- Zapewnij sobie odpowiednią wiedzę na temat higieny poprzez konsultacje ze specjalistą. Stomatolog dobierze szczoteczkę do zębów i metodę szczotkowania dostosowaną do stanu Twojego przyzębia i dziąseł.
- Używaj past do mycia zębów zawierających substancje ścierne i środki antybakteryjne, aby utrzymać zdrowe zęby.
- Możesz sięgnąć po środki wybarwiające płytkę dla jeszcze bardziej skutecznego czyszczenia.
- Stosuj przybory uzupełniające – regularnie używaj nici dentystycznych, szczoteczek międzyzębowych, wykałaczek i irygatorów, aby oczyścić trudno dostępne obszary. Zwykła szczoteczka nie jest w stanie dotrzeć do ciasnych przestrzeni międzyzębowych.
- Umów się na regularne wizyty kontrolne u stomatologa, który oceni stan Twojego przyzębia i skuteczność przeprowadzanych działań profilaktycznych.
- Pamiętaj o profesjonalnej higienizacji u stomatologa. Specjalista dobierze metodą odpowiednią do Twoich potrzeb.
- Po oczyszczeniu zębów zastosuj preparaty zawierające fluor, aby zapobiec nadwrażliwości i próchnicy. [4]
Najczęściej zadawane pytania
Jak uniknąć zapalenia przyzębia u kobiet w ciąży?
Kobiety w ciąży powinny przywiązywać szczególną uwagę do pielęgnacji jamy ustnej. Przede wszystkim ze względu na większe ryzyko występowania stanów zapalnych. Ciążowe zapalenie dziąseł wynika z rozpulchnionych dziąseł i większego prawdopodobieństwa osadzania się płytki nazębnej. Regularne wizyty u stomatologa i profilaktyka domowa pomagają zmniejszyć ryzyko chorób dziąseł i przyzębia.
Czy można całkowicie wyleczyć zapalenie dziąseł i paradontozę?
W przypadku zapalenia dziąseł najczęściej wystarcza poprawa higieny jamy ustnej i terapia, jaką zaleci lekarz dentysta. Całkowite wyleczenie zapalenia przyzębia uzależnione jest od stopnia zaawansowania dolegliwości.
Bibliografia
[1] Jóźwik M., Kopański Z., Choroby przyzębia, Repozytorium Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2020: https://ruj.uj.edu.pl/entities/publication/0e15998c-76f7-402d-8239-08c86bb2eb92 [dostęp online: 21.05.2024][2] Świątkowska B., Paradontoza – jak ją efektywnie leczyć i jak zapobiegać rozwojowi?, Stomatologia Świątkowska, 2023: https://stomatologiaswiatkowska.pl/blog/paradontoza-jak-ja-efektywnie-leczyc-i-jak-zapobiegac-rozwojowi/ [dostęp online: 21.05.2024]
[3] Tomaszewska I., Zapalenia przyzębia, Medycyna Praktyczna – stomatologia, 2017: https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-przyzebia/127744,zapalenia-przyzebia [dostęp online 21.05.2024]
[4] Kopeć A., Brukwicka I., Błaszczak B., Kopański Z., Rowiński J., Strychar J., Profilaktyka domowa i specjalistyczna jamy ustnej, Journal of Clinical Healthcare 1/2017: https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/b97c34cd-7327-4dce-8e5c-0536082dfab1/content [dostęp online 21.05.2024]
