Zapalenie dziąseł – objawy. Jak leczyć?

Zapalenie dziąseł powstaje najczęściej w wyniku nieprawidłowej higieny jamy ustnej. W początkowej fazie jest odwracalne, jednak brak leczenia prowadzi do pogłębienia stanu zapalnego, czego skutkiem jest zapalenie przyzębia i ryzyko utraty zębów. Co zwiększa ryzyko stanu zapalnego dziąseł? Jak leczyć zapalenie dziąseł?

Spis treści:

1. Zapalenie dziąseł – czym jest?
2. Zapalenie dziąseł – przyczyny
3. Zapalenie dziąseł – objawy
4. Ropne zapalenie dziąseł – jak rozpoznać?
5. Zapalenie dziąseł u dziecka
6. Zapalenie dziąseł – jak leczyć?
7. Zapalenie dziąseł – leki

Zapalenie dziąseł – czym jest?

To stan zapalny tkanki wchodzącej w skład przyzębia. Zapewnia ono stabilność i nieruchomość zębów. ¹ Zapalenie dziąseł jest pierwszym etapem w rozwoju choroby przyzębia, co prowadzi do stopniowej degradacji włókien ozębnej i kości wyrostka zębodołowego.¹Pojawić się może również zjawisko recesji – cofania się dziąseł. Dlatego też w dłuższej perspektywie zapalenie przyzębia prowadzi do wypadania zębów.   Zapalenie dziąseł może mieć dwie postacie¹

• związane z płytką nazębną,
• niezwiązane z płytką nazębną – wówczas istnieje podejrzenie choroby ogólnoustrojowej, np. cukrzycy lub miażdżycy.

W początkowych etapach zapalenie dziąseł jest odwracalne. Wystarczy wprowadzić odpowiednią higienę jamy ustnej – myć zęby 2 razy dziennie, stosować odpowiednie płyny do płukania jamy ustnej i nitkować zęby po każdym posiłku.

Zapalenie dziąseł – przyczyny

Główną przyczyną jest gromadzenie się bakterii w postaci płytki nazębnej. Do sytuacji tej dochodzi w wyniku zaniedbania higieny jamy ustnej. Jest ona idealnym środowiskiem do bytowania różnych patogenów, gdyż zawiera duże ilości składników odżywczych, ma wysoką ciepłotę i odpowiednią wilgoć. ² Ponadto jeśli nie myjemy regularnie zębów, to również resztki pokarmu są zarówno dodatkowym źródłem dostawy bakterii, jak i pokarmu dla nich. W wyniku rozkładania tych resztek pozyskują dla siebie pożywienie.   Inne czynniki, nasilające ryzyko stanu zapalnego dziąseł¹:

• niewłaściwie wykonane uzupełnienia protetyczne lub wady zgryzu – prowadzi to do obcierania dziąseł;
• błędna reakcja odpornościowa organizmu – tu szczególne znaczenie ma rola neutrofili, które zwalczając bakterie, uszkadzają również zdrową tkankę jamy ustnej;
• ogólna niska odporność i podatność na różne infekcje oraz stany zapalne;
• zaburzenia hormonalne;
• genetyczna podatność na choroby jamy ustnej;
• niedobory substancji odżywczych;
• przyjmowanie niektórych leków, zwłaszcza z grupy zapobiegających padaczce i zakrzepicy;
• dieta bogata w cukry i żywność przetworzoną – składniki te są szczególnie dobrą pożywką dla rozwoju bakterii, dodatkowo cukier osłabia szkliwo.

Bardzo szkodliwy wpływ na kondycję jamy ustnej, w tym również skłonność do zapalenia dziąseł, ma palenie papierosów³. Dym tytoniowy składa się z tysięcy różnych substancji smolistych i związków chemicznych. Za każdym razem, gdy mają one kontakt z jamą ustną, drażnią jej śluzówkę, prowadząc do wysuszenia i podrażnienia. Dodatkowo papierosy sprzyjają gromadzeniu się bakterii i wpływają na osłabienie (poprzez demineralizację) zębów.

Zapalenie dziąseł – objawy

Bolące dziąsło, w dodatku zaczerwienione i opuchnięte, jest pierwszym symptomem rozwiniętego stanu zapalnego. Towarzyszy temu zwykle krwawienie dziąseł podczas:

• szczotkowania,
• jedzenia twardych produktów.

Charakterystyczna jest również nadwrażliwość na ciepłe i zimne substancje. Obrzęk dziąseł wiąże się również z nieprzyjemny zapachem z ust, tzw. fetor ex ore. W wyniku stanu zapalnego może dojść do recesji, czyli cofania się dziąseł. Prowadzi to do stopniowego odsłaniania szyjek zębowych, co z kolei powoduje większą nadwrażliwość zębów, a w miarę rozwoju – ruchomość, ostatecznie – wypadanie. Nieleczenie stanu zapalnego dziąseł jest prostą drogą do pojawienia się paradontozy. ¹

Ropne zapalenie dziąseł – jak rozpoznać?

Zapalenie dziąseł może mieć również postać ropną. Wówczas pojawiają się:

• owrzodzenia o charakterze ropnym (krosta wypełniona cieczą),
• ból i obrzęk dziąseł.

Dolegliwości te sprawiają duże trudności w czasie mówienia czy spożywania posiłków. Ropne zapalenie dziąseł ma wyjątkowo uporczywą tendencję do nawracania. Mówi się nawet o przewlekłym charakterze choroby, która ma swoje okresy remisji i wzmożonego nasilenia. ⁴

Zapalenie dziąseł u dziecka

U dzieci i młodzieży zapalenie dziąseł i inne schorzenia jamy ustnej, są jednymi z najczęstszych dolegliwości. Szczególnie powszechne jest zapalenie dziąseł spowodowane odkładaniem się płytki nazębnej.⁵ Kondycja jamy ustnej u dzieci zależy więc przede wszystkim od jej higieny – regularnego mycia zębów. Zdarza się również, że zapalenie dziąseł powstaje w przebiegu innych chorób, takich jak: białaczka, zapalenie jelit czy astma oskrzelowa.

Zapalenie dziąseł – jak leczyć?

Ze względu na rolę, jaką odgrywa higiena jamy ustnej przy zapaleniu dziąseł, leczenie należy zacząć właśnie od niej. Aby jakiekolwiek działania stomatologiczne przyniosły rezultat, trzeba dbać o czystość zębów i jamy ustnej przede wszystkim w domu. Podstawą jest regularne szczotkowanie zębów, korzystanie z płynów i nici dentystycznych. Przy małym stanie zapalnym takie działania powinny wystarczyć. Jeśli występuje duże nagromadzenie płytki nazębnej i nieco bardziej zaawansowany stan zapalny, to zaleca się profesjonalną higienizację u stomatologa⁶. Usuwa on nadmiar płytki nazębnej, także pod dziąsłami. W niektórych sytuacjach konieczna może być interwencja chirurgiczna lub stosowanie odpowiednich antybiotyków.

Zapalenie dziąseł – leki

W leczeniu zapalenia dziąseł warto skorzystać również z leków dostępnych bez recepty i działających miejscowo, takich jak np. Sachol. Preparaty stosowane miejscowo wspomagają proces łagodzenia stanu zapalnego, a zainfekowane miejsce dodatkowo jest objęte odpowiednim stężeniem leczniczym substancji. ⁷ Żel Sachol zawiera substancje o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbólowym – salicylan choliny oraz chlorek cetalkoniowy. Koi podrażnione dziąsła i wspomaga łagodzenie stanu zapalnego. Posiada również składniki działające antyseptycznie i odkażająco. Sachol regeneruje błonę śluzową, zmniejsza ból i łagodzi obrzęk dziąseł. Wspiera w pierwszych objawach zapalenia dziąseł i chorób przyzębia. Żel stomatologiczny Sachol to lek, dlatego pamiętaj, aby przed użyciem zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania bądź skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.   Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania

Czy ból dziąseł w ciąży może oznaczać stan zapalny?

Zawsze w przypadku ciąży należy bezwzglednie zasięgnąć porady lekarza, każde samodzielne stosowanie leków, suplementów diety oraz wyrobów medycznych czy wyrobów może prowadzić do powikłań.

Ból dziąseł może być oznaką stanu zapalnego. W organizmie kobiety zachodzi wiele zmian hormonalnych, które dotyczą także błon śluzowych jamy ustnej. Naczynia krwionośne rozszerzają się, a tkanki przyzębia stają się bardziej wrażliwe na wpływ czynników zewnętrznych i wewnętrznych. W takich warunkach stosunkowo szybko może rozwijać się infekcja. Za zapaleniem dziąseł u kobiet ciężarnych stoi zazwyczaj gromadząca się płytka bakteryjna, dlatego tak ważna jest higiena jamy ustnej w tym okresie. Pamiętaj o regularnych kontrolach w gabinecie stomatologicznym. Nieleczone zapalenie dziąseł może prowadzić do rozwoju guza ciążowego. [8]

Co jeść, aby wzmocnić dziąsła?

Aby wzmocnić dziąsła, warto wzbogacić dietę o produkty bogate w substancje o wpływie ochronnym i przeciwutleniającym. Warto spożywać witaminę C, która dodatkowo wspiera produkcję kolagenu. Znajdziesz ją m.in. w owocach cytrusowych, kiwi i brokułach. Sięgaj po produkty z witaminą E (orzechy, nasiona i oleje roślinne) oraz beta-karotenem (marchewka, słodkie ziemniaki). Do problemów z dziąsłami może prowadzić także niedobór witaminy D i wapnia. Wapń występuje w produktach mlecznych i zielonych warzywach, natomiast witamina D – głównie w tłustych rybach. [9]

Bibliografia:

1. Kłosińska, A., Nowacka, M., Kopeć, G. “Choroby przyzębia a ryzyko chorób sercowo-naczyniowych – przegląd badań epidemiologicznych”, Kardiologia Polska, 2010, 68
2. Abranches, J., Zeng, L. i inni. “Biology of Oral Streptococci”, Microbiology Spectrum, 2018,6.
3. Barylski, M., Brocka, E. i inni. “Ocena stanu przyzębia u chorych na zespół metaboliczny”, Polski Merkuriusz Lekarski, XXVI, 2009.
4. Mazurek-Mochol, M., Trąbska-Świstelnicka, M., Banach, J. “Przewlekłe wrzodziejące zapalenie błony śluzowej jamy ustnej – przegląd piśmiennictwa”, Dental and Medical Problem, 2006, 43, 4.
5. Składnik-Jankowska, J., Kaczmarek, U. “Stan przyzębia u dzieci i młodzieży z województwa dolnośląskiego”, Dental and Medical Problem, 2013, 50, 2.
6. Sender-Janeczek, M., Ziętek, M. “Miejscowe zastosowanie antyseptyków i antybiotyków w leczeniu przewlekłego zapalenia przyzębia – przegląd piśmiennictwa”, Dental and Medical Problem, 2007, 44., 3.
7. Sachol Żel stomatologiczny Charakterystyka Produktu Leczniczego, dostęp: 26.09.2021
8. Maria Bilińska, Jerzy Sokalski, Ciążowe zapalenie dziąseł ze szczególnym uwzględnieniem guzów ciążowych, Ginekol Pol. 2016; 87: 310-313, DOI: 10.17772/gp/62354: https://journals.viamedica.pl/ginekologia_polska/article/download/47272/34503
9. Monika Borakowska-Siennicka, Wpływ diety na stan tkanek przyzębia – na podstawie piśmiennictwa, Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Instytutu Stomatologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego: https://ppm.edu.pl/docstore/download/WUM194614c1fee4412ba0aabfb8aa40f94b/75F21059-9C32-49DB-8EF3-0A144913FA37.pdf