Grzyby Candida u dzieci to coraz częstszy problem, z którym mierzą się rodzice i specjaliści. Grzyby najczęściej atakują błony śluzowe i skórę. Oprócz objawów skórnych grzyby Candida mogą powodować także infekcje o ciężkim przebiegu.1 Zobacz, jak rozpoznać grzyby Candida w organizmie malucha!
Grzyby Candida – czym są? Kto jest na nie najbardziej narażony?
Grzyby Candida to określenie dla grupy różnych gatunków z tej rodziny (wyróżnia się ok. 190 gatunków). Jednak najczęściej wśród ludzi dochodzi do zakażenia grzybem Candida albicans. Co istotne, grzyby występ.2
Choć grzybami zarazić może się każdy, to wśród dzieci Candida występuje najczęściej u tych maluchów, które mają obniżona odporność, stosują antybiotykoterapię czy chorują przewlekle, np. na nieswoiste zapalenie jelit1 czy cukrzycę.2 Reakcja odpornościowa organizmu odgrywa więc dużą rolę w rozwoju zakażenia grzybiczego. To, na ile będzie ona skuteczna, zależy m.in. od rodzaju infekcji i jej nasilenia.2 Kolejnym ważnym czynnikiem sprzyjającym zakażeniu jest niewłaściwa higiena jamy ustnejk.
Candida – objawy grzybicy i rodzaje
Zakażenie grzybami Candida, inaczej określane jako kandydoza, może mieć charakter pierwotny lub wtórny. .3
Grzyby Candida mogą wywoływać kilka rodzajów kandydozy. Schorzenia różnią się nieco objawami i przebiegiem, w zależności od danego typu.
Kandydoza rumieniowa
Ten rodzaj zakażenia odznacza się występowaniem bolesnej nadżerki, która znacznie oddziela się od reszty tkanki. Zwykle ma czerwoną barwę. Zmiany te najczęściej występują na języku. W przebiegu schorzenia dochodzi do stopniowego zaniku nabłonka.3
Kandydoza rzekomobłoniasta
Grzyby z rodziny Candida wywołują także kandydozę rzekomobłonistą, dla której charakterystyczne są pleśniawki. Są to niewielkie, grudkowate zmiany o białej bądź żółtej barwie. Swoją strukturą przypominają zsiadłe mleko. W przebiegu tej kandydozy często pojawia się także uczucie suchości w jamie ustnej. W niektórych przypadkach może dochodzić do zaburzeń czucia, a nawet – utraty apetytu. Typową cechą kandydozy rzekomobłoniastej są również dolegliwości bólowe.3
Grzyby Candida mogą powodować także inne dolegliwości, m.in. zapalenie kątów ust (zwykle obustronne), czy tzw. rumień dziąsłowy.3
Candida – diagnostyka
Obecność grzybów Candida stwierdza się początkowo na podstawie widocznych objawów. Aby potwierdzić oraz wskazać konkretny szczep, wykonuje się badanie mykologiczne, polegające na pobraniu próbki do badań laboratoryjnych.4
Grzyby candida a afty u dzieci – czy te nadżerki występują w trakcie grzybicy?
W przebiegu kandydozy nie pojawią się afty u dziecka, tylko inne nadżerki – głównie pleśniawki. W przypadku ich wystąpienia należy skoncentrować się przede wszystkim na leczeniu choroby podstawowej, czyli grzybicy. W tym celu lekarz może przepisać odpowiednie leki przeciwgrzybicze. Jeśli kandydoza rozwija się na skutek innej choroby podstawowej, to kluczem jest podjęcie leczenia w tym zakresie.3
Candida – leczenie i zapobieganie
Leczenie kandydozy polega na stosowaniu odpowiednich lekarstw zaleconych przez specjalistę. Podstawą jest także dbanie o właściwą higienę jamy ustnej – jest to kluczowe nie tylko na etapie leczenia, ale także w celu zapobiegania nagromadzenia się skupisk grzybów Candida. Właściwa higiena jamy ustnej to podstawowa profilaktyka przed schorzeniami jamy ustnej.3
Oprócz tego warto zastanowić się nad przyczynami prowadzącymi do wystąpienia kandydozy. Czynniki zwiększające ryzyko infekcji to5:
- długa antybiotykoterapia,
- niewłaściwe nawyki żywieniowe,
- niska odporność organizmu,
- zaburzenia układu trawiennego,
- niedobory witamin i minerałów (dodatkowo obecność grzybów Candida utrudnia wchłanianie tych składników odżywczych).
Aby przyspieszyć proces leczenia kandydozy i wpłynąć na jego efektywność, warto zastanowić się nad możliwymi przyczynami i zadbać o ich wyeliminowanie. Wsparciem w leczeniu może być również uzupełnienie niedoborów i zapobieganie ich występowaniu.3
Grzyby Candida a higiena jamy ustnej – jak o nią dbać?
Podstawą zarówno w leczeniu, jak i zapobieganiu występowaniu grzybów Candida jest właściwa higiena jamy ustnej. Należy o nią dbać już od najmłodszego okresu życia maluszka.
Higiena jamy ustnej niemowląt
Na pierwszą wizytę do dentysty należy zabrać malucha jeszcze przed ukończeniem przez niego pierwszego roku życia. Dobrym momentem jest czas wyrżnięcia się pierwszych ząbków, czyli tzw. mleczaków. Oprócz tego warto pamiętać o kilku podstawowych kwestiach w zakresie higieny i diety, np. nie korzystać z tych samych sztućców co dziecko czy nie podawać mu słodkich soków przed ukończeniem 6. miesiąca życia.6
Warto także pamiętać o delikatnym masowaniu dziąseł i czyszczeniu dziąseł oraz ząbków, gdy już się pojawią.6
Higiena jamy ustnej przedszkolaków
U dzieci w tym okresie również należy zwracać uwagę na regularność czyszczenia jamy ustnej oraz ograniczyć w diecie produkty bogate m.in. w cukry. Malucha można już stopniowo uczyć korzystania z nici dentystycznej. Należy także pamiętać o wymianie szczoteczki do zębów co 3–4 miesiące.6
Higiena jamy ustnej starszych dzieci
U starszych dzieci zalecenia co do higieny jamy ustnej są te same. Ze względu na wiek należy także zwrócić dziecku uwagę na żucie gumy bez zawartości cukru czy ryzyko rozwoju zakażeń na skutek m.in. przekłucia języka czy wargi.6
Bibliografia:
- Rosińska A. i inni, Zakażenia grzybami drożdżopodobnymi z rodzaju Candida u dzieci z nieswoistym zapaleniem jelit, Pediatria Polska, 2007.
- Kowalewska B. i inni, Grzyby drożdżopodobne w układzie pokarmowym u dzieci i młodzieży chorujących na cukrzycę typu 1, Pediatric Endocrinology Diabetes and Metabolism, 2014.
- Petkowicz B. i inni, Kandydoza jamy ustnej, Gerontologia Polska, 2007.
- Kubicka-Musiał M., Częstość występowania infekcji grzybiczej oraz ocena lekowrażliwości grzybów z rodzaju Candida u pacjentów z objawami pieczenia błony śluzowej jamy ustnej, Dental and Medical Problems, 2011.
- Jopkiewicz S., Suplementacja wspomagająca profilaktykę i leczenie kandydozy, Hygeia Public Health, 2017.
- Stodlak A., Fuglewicz A., Zapobieganie próchnicy zębów u dzieci i młodzieży oraz promocja zdrowia jamy ustnej – rola pracowników służby zdrowia, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 2014.
