Nadżerki i owrzodzenia jamy ustnej – przyczyny i metody leczenia

Zmiany w obrębie błony śluzowej jamy ustnej, bez względu na to, czy to owrzodzenia jamy ustnej, czy nadżerki, są dokuczliwą przypadłością, która generuje nieprzyjemny ból i utrudnia codzienne funkcjonowanie. Najczęściej prowadzą do nich zaniedbania higieniczne oraz urazy mechaniczne, ale nie tylko. Owrzodzenia i nadżerki w jamie ustnej co prawda po pewnym czasie ustępują samoistnie, jednak można przyspieszyć ich gojenie, stosując skuteczny lek na afty. Sprawdź, co na owrzodzenia jamy ustnej przyniesie najlepsze rezultaty.

Spis treści:

1. Czym jest nadżerka, a czym owrzodzenie jamy ustnej?
2. Jak wyglądają nadżerki jamy ustnej?
3. Jak rozpoznać owrzodzenia w jamie ustnej?
4. Przyczyny owrzodzeń i nadżerek w jamie ustnej
5. Owrzodzenie jamy ustnej – leczenie
6. Czym smarować nadżerki w jamie ustnej?
7. Jak przyspieszyć leczenie nadżerek i owrzodzeń w jamie ustnej?
8. Nadżerki i owrzodzenia w jamie ustnej – jak im zapobiegać?

Czym jest nadżerka, a czym owrzodzenie jamy ustnej?

Niektórym zdarza się używać określeń nadżerka i owrzodzenie zamiennie, choć w rzeczywistości są to dwie zupełnie różne dolegliwości. Problem jest o tyle złożony, że osobie, która spotyka się z jedną z tych przypadłości po raz pierwszy, trudno jest stwierdzić, z czym tak właściwie ma do czynienia. Nierzadko bowiem obie formy wykwitów dają niemalże identyczny obraz kliniczny zmian chorobowych, jak również mogą występować jednocześnie na błonie śluzowej jamy ustnej¹. Bywają one do siebie na tyle podobne i niespecyficzne, że konieczna okazuje się konsultacja ze specjalistami różnych dziedzin.

Jak wyglądają nadżerki jamy ustnej?

Nadżerką nazywamy powierzchowne przerwanie ciągłości nabłonka powyżej warstwy komórek podstawnych². Zmiana goi się, nie pozostawiając blizny. Powstaje ona w miejscu pojawienia się wykwitów pierwotnych takich jak pęcherze czy grudki i jest wynikiem urazu mechanicznego lub zmian troficznych. W początkowej fazie nadżerka przybiera czerwoną barwę, z czasem pokrywa się żółtobiałym nalotem włóknikowym¹.

Jak rozpoznać owrzodzenia w jamie ustnej?

Owrzodzenie jest z kolei otwartą raną błony śluzowej, która obejmuje wszystkie warstwy nabłonka oraz zlokalizowanej pod nim tkanki łącznej³. Powstaje w wyniku rozpadu wykwitów pierwotnych, np. guzów czy krost, choć równie dobrze może być następstwem uszkodzenia termicznego, chemicznego i popromiennego¹. W zależności od działania czynnika sprawczego wyróżnia się m.in. owrzodzenie dziąseł, policzków, czy owrzodzenie ust. Spotkać można również owrzodzenie na języku.

Przyczyny owrzodzeń i nadżerek w jamie ustnej

W większości przypadków zarówno owrzodzenia, jak i nadżerki robią się na skutek urazu mechanicznego lub oparzenia, choć czasami powodują je choroby ogólnoustrojowe. Choć rzadko, to jednak zdarza się, że zmiany w obrębie błony śluzowej jamy ustnej są zmianami nowotworowymi¹. Do powstania owrzodzeń i nadżerek mogą doprowadzić takie choroby jak¹:

• zakażenia bakteryjne, wirusowe i grzybicze,
• choroby skóry i błon śluzowych,
• choroby układu krwiotwórczego i chłonnego,
• choroby żołądkowo-jelitowe,
• choroby układowe tkanki łącznej,
• choroby naczyń,
• choroby endokrynologiczne.

Owrzodzenia czy nadżerki, w tym aftowe zapalenie jamy ustnej, może też powstać na skutek przyjmowania niektórych leków, np. niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), leków immunosupresyjnych i cytostatyków czy antybiotyków i sulfonamidów¹.

Owrzodzenie jamy ustnej – leczenie

Bardzo często owrzodzenie jamy ustnej ma tło wirusowe (powoduje je np. wirus opryszczki lub Coxsackie) lub jest spowodowane aftami – wtedy goi się samoistnie. Zmiany znikają w czasie od 1 do 4 tygodni⁴. Same goją się też nadżerki i owrzodzenia spowodowane urazem lub oparzeniem¹. Zdarza się jednak, że zmiany utrzymują się długo lub nawracają. Najczęstszą przyczyną nawracających nadżerek i owrzodzeń jest aftowe zapalenie jamy ustnej. Wtedy najlepiej zastosować sprawdzony lek na afty, który przyspieszy gojenie i złagodzi dolegliwości bólowe.

Czym smarować nadżerki w jamie ustnej?

W leczeniu stanu zapalnego błony śluzowej jamy ustnej oraz nadżerek i owrzodzeń jamy ustnej pomaga Sachol. Jest to lek w postaci żelu, który działa przeciwzapalnie i przeciwbólowo. Wspomaga gojenie uszkodzonej błony śluzowej i zmniejsza pieczenie oraz bolesne objawy. Sprawdza się przede wszystkim jako lek na afty dla dzieci i dorosłych, ale też w przypadku chorób przyzębia czy zapalenia dziąseł⁵. By wybrany preparat na afty u dzieci i dorosłych, czy to żel, czy spray na afty, miał szansę zadziałać, musi być stosowany zgodnie z zaleceniami producenta. W razie jakichkolwiek wątpliwości w tej kwestii należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża życiu lub zdrowiu.

Jak przyspieszyć leczenie nadżerek i owrzodzeń w jamie ustnej?

Sprawdzony żel na afty dla dzieci i dorosłych prosto z apteki to sprawdzony sposób na afty, ale niejedyny. W trakcie całej kuracji trzeba przede wszystkim dbać o prawidłową higienę jamy ustnej. Znaczenie ma nie tylko częstotliwość mycia zębów, ale także właściwa technika szczotkowania, jak i właściwy dobór akcesoriów. Na owrzodzenie jamy ustnej pomocne okazać się mogą również różnego rodzaju płukanki ziołowe (np. z rumianku, szałwii lub skrzypu polnego). Często polecana jest także soda oczyszczona. Zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej powinny ustąpić w ciągu 3-4 tygodni. Jeśli tak się nie stanie, należy skonsultować się z lekarzem celem ustalenia przyczyny dolegliwości i wdrożenia leczenia.

Nadżerki i owrzodzenia w jamie ustnej – jak im zapobiegać?

Owrzodzenie na ustach czy w buzi często jest konsekwencją naszych zaniedbań, dlatego warto stosować działania profilaktyczne, dzięki którym afty w jamie ustnej nie będą naszym problemem.

• Powinno się stosować zbilansowaną dietę bogatą w witaminy (A, C, E i z grupy B).
• Wskazane jest unikanie pokarmów mogących podrażniać błonę śluzową, np. cukierków i lizaków o ostrych krawędziach.
• Warto ograniczyć palenie papierosów oraz spożywanie alkoholu, gdyż działa to drażniąco na błonę śluzową.
• Należy zadbać o prawidłową higienę jamy ustnej: dobrać odpowiednie akcesoria, regularnie myć zęby i stosować właściwą technikę.

Powyższa porada nie może zastąpić wizyty u specjalisty, w przypadku problemów ze zdrowiem, należy skontaktować się z lekarzem.

Literatura:

1. Waśniewska-Okupniak E., Szyfter, Diagnostyka zapaleń jamy ustnej z nadżerkami i owrzodzeniami błony śluzowej, Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, Tom 4, Nr 1 (2015), s. 15-19.
2. Scully C. Choroby jamy ustnej. Diagnostyka i leczenie. Wrocław: Wyd. ed.. Urban & Partner; 2006. s. 14–32, 33–65, 185–198.
3. Langlais R.P., Miller C.S. Choroby błony śluzowej jamy ustnej. Kolorowy atlas i podręcznik. Wydanie I polskie pod red. E. Szponar. Wrocław: Wyd. Med. Urban & Partner; 1997. s. 2–5, 94–99.
4. Górska R., Androsz-Kowalska O. Choroby infekcyjne [w:] Górska R. red. Diagnostyka i leczenie chorób błony śluzowej jamy ustnej. Otwock: Med. Tour Press International; 2011. s. 90–119.
5. Witryna: https://sachol.com.pl (dostęp: 2021.08.25)